MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ MIGRANTÓW ? oświadczenie Biura Czerwonego Krzyża przy Unii Europejskiej

Z okazji Międzynarodowego Dnia Migrantów, Biuro Czerwonego Krzyża przy UE wzywa Unię Europejską (UE) i jej państwa członkowskie do ograniczenia stosowania detencji przy wdrażaniu polityki migracyjnej.

Ostatnio zaproponowane instrumenty legislacyjne w ramach nowego paktu o migracji i azylu grożą dalszym rozszerzeniem zatrzymań imigrantów. Pomija się długotrwały negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i samopoczucie ludzi. Bardzo niepokojące jest to, że obawy dotyczące zdrowia publicznego wywołane pandemią COVID-19, również zostały wykorzystane jako wymówka do zatrzymywania migrantów w ośrodkach strzeżonych. W tym kontekście oświadczamy, że wolność powinna być normą. Jeśli istnieją podstawy do  ograniczenia wolności, w pierwszej kolejności należy rozważyć rozwiązania alternatywne wobec detencji.

Obawiamy się, że wraz z nowym paktem o migracji i azylu, państwa członkowskie będą coraz częściej uciekać się do zatrzymywania migrantów. Nowe rozporządzenie w sprawie kontroli, a także dodatkowe zmiany wprowadzone we wniosku z 2016 r. dotyczącym przekształconej dyrektywy w sprawie warunków przyjmowania oraz we wniosku z 2018 r. dotyczącym przekształconej dyrektywy powrotów, przewidują stosowanie zatrzymań na granicach i na terytorium państw członkowskich. Ponadto zaproponowano nowy powód zatrzymania – zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego lub bezpieczeństwa narodowego. Mimo, że zatrzymanie imigracyjne powinno być rozważane jako ostateczność, zmiany te prawdopodobnie nasilą jego stosowanie.

Działając w obszarze pomocy humanitarnej w kontekście zatrzymań imigracyjnych, krajowe stowarzyszenia Czerwonego Krzyża w UE pozostają świadkami wpływu zatrzymywania migrantów na ich zdrowie fizyczne i psychiczne oraz perspektywy integracji. Opierając się na doświadczeniach operacyjnych Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, wzywamy, aby zatrzymania nie były wykorzystywane jako narzędzie do zarządzania nielegalną migracją. Jeśli istnieją podstawy do pozbawienia migrantów wolności, promujmy opracowywanie i wdrażanie innych rozwiązań.

Alternatywą dla detencji nie mogą być inne formy zatrzymania. Inne rozwiązania powinny być proporcjonalne, konieczne, najmniej restrykcyjne i umożliwiać migrantom życie we wspólnocie. Mimo, że wiele państw członkowskich posiada alternatywy dla detencji, często nie są one stosowane w praktyce. Ma to poważny wpływ na migrantów w UE, zwłaszcza gdy zostali oni już narażeni na niebezpieczne podróże.

Ponieważ UE określa przyszłe priorytety swojej polityki azylowej i migracyjnej, apelujemy do decydentów, aby zadbali o humanitarny sposób zarządzania procesami migracyjnymi. Nie należy lekceważyć negatywnych i długotrwałych skutków zatrzymania dla zdrowia fizycznego i psychicznego migrantów. Nawet stosunkowo krótkie okresy detencji mogą mieć negatywne konsekwencje dla migrantów, zwłaszcza dzieci i innych grup szczególnie wrażliwych. Ponadto, gdy migranci zostają pozbawiani wolności z powodów, które uważają za arbitralne, często powoduje to nieufność wobec władz i systemów zarządzania migracją. 

Należy podjąć zdecydowane działania, aby zapewnić, że zatrzymanie imigracyjne rzeczywiście pozostanie ostatecznością, a nielegalny wjazd, także w celu ubiegania się o ochronę międzynarodową, nie będzie podlegał karze. Wzywamy UE i państwa członkowskie do dopilnowania, aby wobec dzieci i innych wrażliwych grup migrantów nigdy nie stosowano detencji.