Polski Czerwony Krzyż w Powstaniu Warszawskim

Przez pierwszych 10 dni Powstania czynnych było kilkanaście szpitali PCK, w tym szpital przy ul. Smolnej 6 (budynek istnieje do dzisiaj), ul. Jaworzyńskiej 2, ul. Foksal 7, ul Mokotowskiej 55, ul Drewnianej 8. W całym mieście działało 28 punktów sanitarnych. Do legendy przeszła historia z trudnych dni zaciętych walk o budynek PAST-y. Z płonącego budynku wybiegł powstaniec z niemowlakiem na rękach. Podbiegł do sanitariuszki Polskiego Czerwonego Krzyża. Na jej pytanie, jakie dane personalne lekarka ma wpisać do „recepty na mleko”, powstaniec odrzekł: „Niech ma na imię Wiktoria, na nazwisko Ak”. Dziecko umieszczono w domu przy ul. Pierackiego. Wiktoria była najmłodszą pacjentką w Powstaniu, której pomógł Polski Czerwony Krzyż.

Mimo widocznego z góry oznakowania emblematami Czerwonego Krzyża warszawskie szpitale były celem ataków lotniczych. Dnia 6 września 1944 roku zbombardowany został szpital przy ulicy Pierackiego 3/5 (obecnie Foksal 3/5). W akcji ratunkowej zdołano ocalić życie 120 rannych, lecz tylko tym, którzy znajdowali się na parterze i pierwszym piętrze. Ponad 80 rannym z wyższych pięter nie udało się pomóc. Bombardowania zniszczyły także sąsiedni szpital pod numerem 10; szczęśliwie udało się tutaj ewakuować wszystkie piętra. Pomoc Polskiego Czerwonego Krzyża, co warto podkreślić, była skierowana do cywilów i rannych żołnierzy AK (wyeliminowanych z walk), lecz pod opieką medyczną PCK byli także Niemcy i Rosjanie. Zgodnie z zasadami Ruchu Czerwonego Krzyża, jako organizacja neutralna, pomagamy wszystkim cierpiącym, którzy nie walczą: cywilom, rannym, jeńcom, rodzinom zabitych i zaginionych.

We wrześniu 1944 roku warunki pracy sanitariuszek, w tym sióstr PCK, były bardzo trudne. Ryzykując życie i zdrowie – pod znakiem Czerwonego Krzyża – dzielnie niosły pomoc na ulicach Warszawy. Transport rannego powstańca na noszach z rogu Nowogrodzkiej i Kruczej na ulicę Jaworzyńską do szpitala PCK zajął w drugiej połowie września – 15 godzin. W normalnych warunkach trasę tę można przebyć w 15 minut. Rannym żołnierzem był osiemnastoletni żołnierz AK, walczący na Starym Mieście. Wolontariusze Polskiego Czerwonego Krzyża odnaleźli go dzięki informacjom od matki. Leżał nieprzytomny w jednej z piwnic przy ul. Nowogrodzkiej (róg Kruczej). Lekarze orzekli w szpitalu, że jego stan jest beznadziejny. A jednak ten młody człowiek przeżył. Rannych, którym Czerwony Krzyż wtedy uratował życie było więcej. Jednocześnie straciliśmy w sierpniu i wrześniu 1944 roku wielu pracowników i wolontariuszy PCK.