Sztuka przyjaźni według Muminków

Rozwój społeczno-emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym to obecnie jedno z najważniejszych wyzwań wychowawczych. Kompetencje takie jak empatia, samoświadomość i umiejętność budowania relacji nie rozwijają się samoistnie – wymagają bezpiecznego środowiska i świadomego wsparcia.

Według badań PISA 2022, polscy uczniowie osiągają jedne z najniższych wyników w zakresie kompetencji społeczno-emocjonalnych wśród krajów OECD. Badanie to mierzy nie tylko wiedzę z przedmiotów szkolnych, ale również zdolność radzenia sobie w sytuacjach społecznych, umiejętność pracy zespołowej i regulacji emocji.

Polskie dzieci rzadziej niż ich rówieśnicy z innych krajów potrafią regulować emocje i wyrażać swoje potrzeby. Krajowe badania potwierdzają, że już w wieku 6–7 lat wiele dzieci doświadcza trudności w komunikacji, rozpoznawaniu emocji i rozwiązywaniu konfliktów. 

Dlatego to tak ważne, by wzmacnianie tych umiejętności rozpoczynać wcześnie – to właśnie wtedy dzieci uczą się rozpoznawać własne emocje, nawiązywać pierwsze głębsze przyjaźnie i stawiać czoła wyzwaniom społecznym. Program „Sztuka przyjaźni według Muminków” powstał jako odpowiedź na tę potrzebę – by wspierać dzieci, nauczycieli i rodziców w budowaniu świata opartego na relacjach, uważności i wzajemnym zrozumieniu. 

„Sztuka przyjaźni według Muminków” to kompleksowe narzędzie wspierające rozwój społeczno-emocjonalny. Materiały są przeznaczone przede wszystkim dla dzieci w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej (w wieku ok. 4-10 lat), ale można z nich korzystać także w pracy z dziećmi młodszymi (nie wymagają umiejętności czytania i pisania) lub starszymi, można je także wykorzystać podczas indywidualnej pracy z najmłodszymi.

Program został opracowany we współpracy z psychologami, pedagogami i dydaktykami, z myślą o realnych potrzebach nauczycieli, wychowawców i rodziców, którzy na co dzień towarzyszą dzieciom w nauce rozumienia własnych emocji i odkrywaniu siebie. 

W scenariuszach znajdują się:

• ćwiczenia obecności,
• materiały interaktywne (video, dedykowane ilustracje, czytanki), wprowadzające w temat w przystępny sposób,
• zadania praktyczne i gry zespołowe, 
• pytania do rozmowy i refleksji,
• zadania do wykonania wspólnie lub indywidualnie, 
• wyzwanie – element wzmacniający postawę przenoszenia nowych umiejętności do codziennych sytuacji. 

Scenariusze można realizować w całości lub modułowo (od 10 do 60 minut), elastycznie dostosowując je do wieku i warunków pracy. Sprawdzą się m.in. w: 

• edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, 
• godzinach wychowawczych i zajęciach świetlicowych, 
• pracy indywidualnej, 
• spotkaniach z rodzicami.

W materiałach edukacyjnych programu "Sztuka przyjaźni według Muminków" są: 

• pomoce dydaktyczne i ilustracje bohaterów, 
• opisy emocji i sposobów reagowania,
• pliki do wydruku lub prezentacji multimedialnej,
  • 5 materiałów wideo (ich playlista dostępna jest tutaj: Sztuka przyjaźni wg Muminków. Film nr 1: Poznajmy mieszkańców Doliny Muminków).

Dzięki obecności znanych postaci ze świata Muminków program tworzy bezpieczną przestrzeń do rozmów o emocjach, buduje więzi w grupie, promuje współpracę zamiast rywalizacji i wspiera psychiczne dobrostan dziecka. 

Premiera programu wpisuje się w obchody 80-lecia Muminków, podkreślając wspólne wartości łączące świat literatury dziecięcej z misją Czerwonego Krzyża.